to specjalista, który zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem schorzeń dotyczących tętnic, żył oraz naczyń limfatycznych. Jego wiedza i umiejętności są kluczowe w przypadkach problemów z krążeniem, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Warto wiedzieć, kiedy jego pomoc jest niezbędna, aby móc szybko zareagować i zapobiec dalszemu rozwojowi choroby.
Przeczytaj również: Zarobki ordynatora chirurgii w Polsce: Ile zarobisz w 2025?
Chirurg naczyniowy: specjalista od kompleksowej diagnostyki i leczenia chorób tętnic, żył i naczyń limfatycznych
- Chirurg naczyniowy diagnozuje i leczy choroby układu krwionośnego (tętnic i żył) oraz limfatycznego, z wyłączeniem chorób serca i naczyń mózgowych.
- Do najczęściej leczonych schorzeń należą miażdżyca, tętniaki, żylaki kończyn dolnych, zakrzepica oraz obrzęki limfatyczne.
- Alarmujące objawy to m.in. ból nóg podczas chodzenia (chromanie przestankowe), obrzęki, uczucie "ciężkich nóg", widoczne żylaki oraz trudno gojące się rany.
- Podstawową metodą diagnostyczną jest bezbolesne badanie USG Doppler, uzupełniane w razie potrzeby o angiografię, angio-TK lub angio-MR.
- Wizyta na NFZ wymaga skierowania od lekarza POZ, natomiast wizyta prywatna nie.
To nie tylko lekarz od żylaków: poznaj pełen zakres kompetencji chirurga naczyniowego
Kiedy myślimy o chirurgu naczyniowym, często pierwszym skojarzeniem są żylaki kończyn dolnych. To oczywiście prawda, ale jego specjalizacja jest znacznie szersza. Chirurg naczyniowy zajmuje się kompleksowym leczeniem chorób tętnic, żył oraz naczyń limfatycznych. Oznacza to, że jego domeną jest cały układ krążenia, z wyjątkiem serca i naczyń mózgowych tymi obszarami zajmują się odpowiednio kardiolog i neurochirurg. Moim zadaniem jako chirurga naczyniowego jest dbanie o prawidłowy przepływ krwi w całym organizmie, eliminowanie zwężeń, poszerzeń czy niedrożności naczyń, które mogą prowadzić do groźnych powikłań.
Czym chirurg naczyniowy różni się od kardiologa i flebologa?
Kardiolog to lekarz, którego głównym polem działania jest serce jego budowa, funkcjonowanie oraz choroby, takie jak choroba wieńcowa, zawał czy niewydolność serca. Chociaż problemy z krążeniem często są ze sobą powiązane, kardiolog skupia się na pracy mięśnia sercowego i jego naczyniach wieńcowych. Z kolei flebolog to specjalista zajmujący się wyłącznie chorobami żył. Jest to często węższa specjalizacja, która może być domeną zarówno lekarzy o innych specjalizacjach (np. dermatologów, chirurgów ogólnych), jak i właśnie chirurgów naczyniowych. Jednak to właśnie chirurg naczyniowy posiada najszersze kompetencje, obejmujące zarówno diagnostykę, leczenie zachowawcze, jak i co kluczowe interwencje operacyjne dotyczące całego układu naczyniowego, poza sercem i mózgiem. Moja rola polega na tym, by widzieć pacjenta całościowo, analizując stan zarówno tętnic, jak i żył, a także naczyń limfatycznych, i dobierać najskuteczniejsze metody leczenia.
Nie ignoruj tych sygnałów! Objawy, które powinny zaprowadzić Cię do gabinetu naczyniowca
Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów problemów z tętnicami jest tak zwane chromanie przestankowe. Polega ono na bólu nóg, który pojawia się podczas chodzenia, zmuszając do zatrzymania się, i ustępuje w spoczynku. To sygnał, że mięśnie nóg nie otrzymują wystarczającej ilości tlenu z powodu zwężonych tętnic. Nie można go lekceważyć, gdyż może świadczyć o postępującym niedokrwieniu kończyn dolnych.
„Ciężkie nogi”, nocne skurcze i obrzęki wokół kostek: pierwsze oznaki problemów żylnych
Wiele osób doświadcza uczucia "ciężkich nóg", szczególnie pod koniec dnia. Często towarzyszą temu nocne skurcze mięśni, mrowienie, drętwienie, a także obrzęki, które najczęściej pojawiają się wokół kostek. Są to jedne z pierwszych sygnałów ostrzegawczych wskazujących na przewlekłą niewydolność żylną, czyli problemy z prawidłowym odpływem krwi z nóg do serca.
Widoczne "pajączki", żylaki i zasinienia: kiedy defekt estetyczny staje się problemem medycznym
Drobne, czerwone lub sine "pajączki" naczyniowe, a także bardziej rozległe, poszerzone żyły i wyraźnie widoczne żylaki, choć często traktowane jako jedynie defekt estetyczny, są w rzeczywistości objawami chorób naczyniowych. Mogą świadczyć o osłabieniu ścian żył i problemach z ich funkcjonowaniem. Zasinienia skóry również mogą być sygnałem ostrzegawczym, wskazującym na gorsze krążenie.
Drętwienie, mrowienie i uczucie zimnych stóp lub dłoni: co próbuje powiedzieć Ci Twoje ciało?
Jeśli odczuwasz powtarzające się drętwienie, mrowienie, utratę czucia lub zauważasz, że Twoje stopy lub dłonie są stale zimne, może to być sygnał problemów z krążeniem tętniczym. Taka sytuacja może wynikać ze zwężenia tętnic doprowadzających krew do kończyn lub być objawem zespołu uciskowego.
Trudno gojące się rany na nogach: alarmujący symptom, którego nie wolno lekceważyć
Trudno gojące się rany, zwłaszcza w okolicy kostek, przebarwienia, wypryski czy stwardnienia skóry to bardzo poważne objawy, które mogą świadczyć o zaawansowanym niedokrwieniu lub przewlekłej niewydolności żylnej. Wymagają one pilnej konsultacji. Dodatkowo, nagły, silny ból, zasinienie i obrzęk jednej kończyny mogą sugerować zakrzepicę żył głębokich, stanowiącą zagrożenie życia. Równie niepokojąca jest znaczna różnica w ciśnieniu tętniczym mierzonej na obu rękach, która może wskazywać na poważne problemy z aortą lub jej rozwarstwienie.
Od miażdżycy po tętniaki: choroby leczone przez chirurga naczyniowego
Chirurg naczyniowy zajmuje się szerokim spektrum chorób tętnic. Należą do nich przede wszystkim:
- Miażdżyca proces chorobowy prowadzący do zwężenia światła tętnic przez blaszki miażdżycowe. Szczególnie niebezpieczne są zwężenia tętnic szyjnych (ryzyko udaru mózgu) oraz tętnic kończyn dolnych, prowadzące do wspomnianego chromania przestankowego i niedokrwienia.
- Tętniaki patologiczne poszerzenia ściany tętnicy, które mogą wystąpić w różnych lokalizacjach, najczęściej w aorcie brzusznej, aorcie piersiowej, ale także w tętnicach obwodowych. Pęknięcie tętniaka jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia.
- Ostre niedokrwienie kończyn nagłe zamknięcie światła tętnicy przez zakrzep lub zator, prowadzące do szybkiego obumierania tkanek.
- Choroba Buergera zapalenie tętnic i żył, często związane z paleniem tytoniu, prowadzące do niedokrwienia kończyn.
Choroby żył: od popularnych żylaków po niebezpieczną zakrzepicę
W przypadku żył, chirurg naczyniowy leczy między innymi:
- Przewlekłą niewydolność żylną stan, w którym żyły mają problem z efektywnym transportem krwi do serca. Objawia się to między innymi żylakami kończyn dolnych, pajączkami naczyniowymi, uczuciem ciężkości nóg i obrzękami.
- Zakrzepicę żył głębokich (DVT) i powierzchownych tworzenie się skrzeplin w żyłach, które mogą prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zatorowość płucna.
- Zatorowość płucną stan, w którym skrzeplina z żył głębokich przemieszcza się do tętnicy płucnej, blokując przepływ krwi w płucach. Jest to stan nagły i potencjalnie śmiertelny.
- Owrzodzenia żylne trudno gojące się rany na skórze, najczęściej w okolicy kostek, będące skutkiem przewlekłej niewydolności żylnej.
Problemy z naczyniami limfatycznymi i zespoły uciskowe: mniej znane schorzenia w praktyce specjalisty
Chirurg naczyniowy zajmuje się również leczeniem obrzęków limfatycznych, które mogą mieć charakter pierwotny (wrodzony) lub wtórny (np. po operacjach onkologicznych, radioterapii). Ponadto, w kręgu jego zainteresowań znajdują się zespoły uciskowe, takie jak zespół górnego otworu klatki piersiowej, gdzie ucisk na naczynia krwionośne lub nerwy prowadzi do szeregu objawów. Choć rzadziej, chirurg naczyniowy może również zajmować się diagnostyką i leczeniem niektórych nowotworów układu naczyniowego.
Dostęp do dializ: kluczowa rola chirurga naczyniowego w leczeniu pacjentów z niewydolnością nerek
Dla pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, którzy wymagają regularnych dializ, chirurg naczyniowy odgrywa nieocenioną rolę. To on odpowiada za stworzenie i utrzymanie odpowiedniego dostępu naczyniowego, najczęściej poprzez wykonanie przetoki tętniczo-żylnej. Jest to kluczowy element umożliwiający skuteczne i bezpieczne przeprowadzenie procedury dializy.
Pierwsza wizyta u chirurga naczyniowego: przygotuj się na konsultację krok po kroku
Pierwsza wizyta u chirurga naczyniowego zazwyczaj rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego. Lekarz zapyta o Twoje dolegliwości, ich czas trwania, nasilenie oraz czynniki, które je nasilają lub łagodzą. Ważne jest, abyś był przygotowany na pytania dotyczące Twojej historii medycznej przebytych chorób, operacji, przyjmowanych leków (szczególnie tych wpływających na krzepnięcie krwi), a także o choroby występujące w Twojej rodzinie. Im więcej informacji przekażesz lekarzowi, tym trafniejsza będzie diagnoza.
Badanie fizykalne: czego możesz się spodziewać w gabinecie?
Po wywiadzie następuje badanie fizykalne. Lekarz dokładnie obejrzy Twoje kończyny, oceni stan skóry, obecność obrzęków, żylaków czy zmian troficznych. Może również wykonać palpacyjne badanie naczyń, oceniając ich tętno i temperaturę, a także osłuchiwać jamę brzuszną w poszukiwaniu nieprawidłowości w aorcie brzusznej. Celem jest zebranie jak najwięcej informacji o stanie Twojego układu krążenia.
USG Doppler: bezbolesne i kluczowe badanie, które obrazuje Twoje naczynia
Najważniejszym narzędziem diagnostycznym w rękach chirurga naczyniowego jest badanie ultrasonograficzne z użyciem techniki Dopplera (USG Doppler). Jest to badanie całkowicie bezbolesne, nieinwazyjne i bezpieczne. Pozwala ono na ocenę budowy naczyń krwionośnych (tętnic i żył), wykrycie zwężeń, poszerzeń, zakrzepów, a także na analizę przepływu krwi jego prędkości, kierunku i ewentualnych zaburzeń. Jest to podstawowa metoda pozwalająca na postawienie trafnej diagnozy w większości schorzeń naczyniowych.
Angiografia, tomografia, rezonans: kiedy potrzebna jest bardziej zaawansowana diagnostyka?
W niektórych przypadkach, gdy USG Doppler nie dostarcza wystarczających informacji lub gdy planowana jest skomplikowana interwencja chirurgiczna, lekarz może zlecić bardziej zaawansowane badania obrazowe. Należą do nich:
- Angiografia badanie rentgenowskie naczyń krwionośnych po podaniu kontrastu, pozwalające na dokładne uwidocznienie ich budowy i ewentualnych zwężeń.
- Angio-TK (angio-tomografia komputerowa) badanie wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie i komputerowe przetwarzanie obrazu, umożliwiające uzyskanie trójwymiarowych obrazów naczyń.
- Angio-MR (angio-rezonans magnetyczny) badanie wykorzystujące pole magnetyczne i fale radiowe do obrazowania naczyń, często stosowane, gdy konieczne jest uniknięcie promieniowania rentgenowskiego.
Skierowanie do chirurga naczyniowego: jak je uzyskać i kiedy jest potrzebne?
W Polsce, aby skorzystać z wizyty u chirurga naczyniowego w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), zazwyczaj potrzebne jest skierowanie. Może je wystawić lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) lub inny lekarz specjalista, który zdiagnozował u Ciebie problem naczyniowy. Czas oczekiwania na wizytę refundowaną może być różny i zależy od obciążenia poradni, czasami wynosi od kilku dni do nawet kilku miesięcy.
Wizyta prywatna: kiedy warto z niej skorzystać i czy potrzebujesz skierowania?
Jeśli chcesz uniknąć długiego czasu oczekiwania lub masz pilne objawy, możesz zdecydować się na wizytę prywatną. W tym przypadku nie jest wymagane żadne skierowanie. Jest to często szybsza opcja, pozwalająca na szybką konsultację i diagnostykę. Warto rozważyć wizytę prywatną, gdy objawy są niepokojące i chcesz jak najszybciej uzyskać pomoc specjalisty.
Nie czekaj na rozwój choroby: dlaczego wczesna diagnoza naczyniowa jest kluczowa?
Choroby naczyniowe często rozwijają się podstępnie, a ich pierwsze objawy bywają bagatelizowane. Jednak wczesna diagnoza i podjęcie odpowiedniego leczenia przez chirurga naczyniowego mogą zapobiec poważnym powikłaniom, takim jak udar mózgu, zawał serca, amputacja kończyny czy zatorowość płucna. Dbanie o zdrowie swoich naczyń krwionośnych to inwestycja w długie i zdrowe życie, dlatego nie zwlekaj z wizytą u specjalisty, jeśli zauważysz u siebie niepokojące symptomy.
